Frank Gehry — kontrowersyjny artysta i niebanalny architekt

Jego pomysły szokują, a zbudowane budynki charakteryzuje nie tylko dynamika formy, ale i bardzo ciekawe połączenie z geometrią. Co więcej, ich autora cechuje ekspresja i odmienność stylów. Kiedy raz spojrzy się na obiekt, który ten architekt zaprojektował, można być pewnym, iż zapisze się w ludzkiej pamięci. Na zawsze. Potwierdzeniem jego wybitnej twórczości jest nagroda Pritzkera — określana mianem architektonicznego Nobla, która otrzymał w 1989 roku. Poznajmy bliżej Franka Gehry.

Pochodził z rodziny o polsko — żydowskich korzeniach, jego matka urodziła się w Łodzi. Sam artysta przyszedł na świat w 1929 roku, w Toronto, a w 1947 jego rodzice przenieśli się do Kalifornii. Studiował architekturę w Los Angeles, a następnie urbanistykę na Harvardzie. Po studiach oficjalnie zmienił nazwisko: z Goldberg na Gehry. Zaczynał karierę pracując dla Victora Gruena i firmy architektonicznej Pereira & Luckman. Po powrocie z krótkookresowej pracy w Paryżu, postanowił otworzyć własne biuro architektoniczne, gdzie będzie mógł realizować swoje pomysły, a także zarazi nimi innych.

Od początku kariery, w jego pracach można dostrzec wpływ modernizmu: stawiał na wyrażenie swoich emocji, pragnień i doznanych wrażeń. Co ciekawe, obiekty zaprojektowane przez Franka Gehry'ego tak mocno zapadają człowiekowi w pamięć, że ciągle chce nie tylko poznać nowe budynki, ale i rozkoszować się ich widokiem.

Zgłębiając jego projekty i kartkując książki o nowoczesnej architekturze, znalazłem budynek o nazwie: „Walt Disney Concert Hall”, który znajduje się w Los Angeles. Twórczość Disney’a wywarła na mnie wielki wpływ, co więcej — do dziś w domowym archiwum przechowuję całą kolekcję kaset VHS jego wytwórni. Kiedy dowiedziałem się, iż to Gehry był odpowiedzialny za ten monumentalny projekt dla wytwórni, oczywistym stało się dla mnie, iż pochylę się nad nim w tym tekście.

Za powstanie ogromnej sali widowiskowej dla wytwórni jest odpowiedzialna żona Walta Disney’a — Lillian, która ofiarowała na ten cel blisko 50 milionów dolarów. Chciała w ten sposób spełnić pośmiertne marzenie swojego męża, by wytwórnia miała własną salę koncertową. Wytwórnia filmowa — The Walt Disney Company, dołożyła około 110 milionów dolarów, a pozostała kwota budowy została sfinansowana przez prywatnych inwestorów i z darowizn. Całkowity koszt przedsięwzięcia oszacowano na kwotę 274 milionów dolarów. Budowa została zakończona wiosną 2003 roku, a jej otwarcie nastąpiło 23 października. Czas między zakończeniem budowy, a otwarciem obiektu był przeznaczony na intensywne przygotowania dla orkiestry i chóru. Ich występ uświetnił uroczystą galę otwarcia „ Walt Disney Concert Hall”. 

Sama aula widowiskowa zawiera 2265 miejsc siedzących dla widowni. Ściany i sufit hali wykończone są daglezją (drzewo iglaste, nazywane powszechnie jedlicą), a podłoga wykończona jest dębem. Columbia Showcase & Cabinet Co. Inc. wyprodukowała zgodnie z założeniem projektanta panele sufitowe i ścienne, a także zajęła się stolarką architektoniczną dla głównej widowni i holów. Jednym z najcenniejszych elementów wyposażenia „Walt Disney Concert Hall” są światowej sławy organy, za których budowę odpowiedzialny był niemiecki mistrz organowy — Caspar Glatter-Götz, we współpracy z Manuelem Rosalesem. Organy mają 72 przystanki na konsoli, 109 stopni i 6125 rur, mających od kilku centymetrów do 32 stóp (9,75 m) (o częstotliwości 16 herców), posiadają ponad 6000 organów piszczałkowych. Akustyka sali koncertowej jest znakomita, a sufit wygląda jak dno drewnianych statków. Wejście tutaj jest tylko za okazaniem biletu, wyjątkiem jest zasada: jeżeli odwiedzający chce jedynie zrobić pamiątkowe zdjęcia, lub nakręcić filmy — może wejść bezpłatnie.

Ciekawostką jest, iż Gehry wpadł na genialny pomysł podczas projektowania tego obiektu, i na 3 piętrze budynku sali widowiskowej wymyślił ogród. Można dojść do niego po schodach — są umieszczone z tyłu od głównego wejścia, za salą koncertową. Wśród roślin jest umieszczona gigantyczna róża z niebieskiej kamionki, w hołdzie żonie Walta Disneya, Lillian — w podziękowaniu za urzeczywistnienie pragnienia męża. Znajdziemy tam miejsca do siedzenia, a także spokój, który uderza mimo bliskiej odległości centrum miasta. Wstęp tutaj jest bezpłatny.

Sala koncertowa rzeczywiście zachwyca, zarówno jej wnętrze, jak i zewnętrza obudowa. Niestety, futurystyczna fasada i część budynku mieszcząca amfiteatr dla dzieci została zaprojektowana z polerowanych paneli przypominających lustro. Dodatkowo elementy odblaskowe konstrukcji powierzchni zostały wzmocnione za sprawą wklęsłych części ścian. Niektórzy mieszkańcy sąsiednich budynków byli oślepiani odblaskiem. W dodatku światło słoneczne odbite od tych powierzchni i skoncentrowane w sposób podobny do lustra powodowało ogromne ciepło. Niektóre pokoje w sąsiednich domach stały się nieznośnie do przebywania w nich, z powodu wysokiej temperatury, jaka zapanowała w ich wnętrzu. Dodatkowym minusem jest napis mówiący, iż budynek jest siedzibą: „Walt Disney Concert Hall”. Niewidoczny jest nawet z bliskiej odległości, gdyż został wkomponowany w fasadę budynku, i ma taki sam kolor jak ona.

Podobne zastosowania architekt wprowadził przy rozbudowie swojego domu, co spotkało się z powszechną krytyką jego wielbicieli, jak i sąsiadów. Jedni zarzucali mu „powtarzalność formy” — czego od początku projektant się wypierał mając na uwadze zasadę niepowtarzalności swoich pomysłów, oraz panujący w ich domach gorąc — z powodu odblaskowych elementów zewnętrznych willi, jak i licznych okien, na których opierało się i odbijało światło słoneczne. Jedna z sąsiadek, nie mogąc wytrzymać upału jaki zapanował w jej mieszkaniu złożyła pozew przeciwko Frankowi Gehry’emu.

Architekt znany jest też ze swojej kontrowersyjności, m. in. z krytyki współczesnego budownictwa, które jego zdaniem przypomina fekalia. Inny przykład — podczas konferencji udzielając odpowiedzi na pytanie: „Co odpowie pan na zarzuty, że jego budynki bardziej przypominają olśniewające widowiska, niż funkcjonalną architekturę?”, Gehry miał pokazać środkowy palec.

Reasumując — Frank Gehry to niebanalny artysta, gotowy bronić swoich pomysłów w każdy sposób, nawet nieprzyzwoity. Można go za to pokochać, albo znienawidzić. Posiada liczne grono wielbicieli, oraz krytyków. Ale czy taka nie jest dzisiejsza sztuka, zwłaszcza ta architektoniczna?

Treści zamieszczone na blogu ImmoBooking mają charakter wyłącznie informacyjny lub reklamowy i nie stanowią porady  prawnej, inwestycyjnej lub podatkowej. Informacje zawarte na blogu mogą nie uwzględniać wszystkich aspektów istotnych dla danego zagadnienia oraz mogą wyrażać indywidualną opinię właściciela serwisu. Jednocześnie informujemy, że materiały zamieszczone w serwisie stanowią utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.