Niechciana nieruchomość w spadku — co należy zrobić?

Wszystko wydaje się jasne, ale tylko z pozoru. Otrzymujemy w spadku nieruchomość — i ta wiadomość wywraca nasze życie do góry nogami. Myślimy, że wreszcie się usamodzielnimy, wyprowadzimy od rodziców. Co z tego, że wcześniej była zamieszkiwana przez bliską nam osobę z rodziny, która widziała nas tylko wtedy, kiedy potrzebowała pieniędzy? A potem dowiadywaliśmy się, że zamiast na opłaty — poszły one na alkohol. Takie wspomnienia już powinny być dla nas alarmujące w momencie, kiedy dowiadujemy się, że właśnie zostaliśmy właścicielami ziemi lub mieszkania po takiej osobie. Potem unikniemy zdumienia i nerwów w momencie, kiedy dostaniemy do naszej skrzynki list z zawiadomieniem o zaległościach opłat, długach po zmarłym i finalnie sprawa trafi na wokandę sądu.

Kwestie dziedziczenia reguluje prawo spadkowe. W świetle znowelizowanych przepisów spadkobierca ma 6 miesięcy (od momentu uzyskania informacji o śmierci bliskiego) na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Jeżeli nie zrobi tego w wyznaczonym terminie, musi liczyć się z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza — czyli z długami, ale tylko do wysokości pozostawionego majątku.

Jeżeli zmarły nie pozostawił testamentu, to w częściach równych dziedziczą po nim współmałżonek oraz dzieci i wnuki — w części dot. dziecka spadkodawcy, czyli swojego rodzica. Dziedziczenie odbywa się na drodze testamentowej lub ustawowej. Kolejność dziedziczenia ma znaczenie, jeśli zmarły nie pozostawił po sobie testamentu lub jeśli spadkobiercy nie zdecydują się na przyjęcie spadku.

W momencie otrzymania spadku najlepiej dokonać analizy księgi wieczystej, która znajduje się w sądzie rejonowym. Od jakiegoś czasu dostęp do nich jest także w formie online — posiadając profil zaufany, możemy skorzystać z elektronicznego dostępu do księgi wieczystej przez Ministerstwo Sprawiedliwości: szczegóły na stronie: https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/menu.do. Kiedy już uzyskamy dostęp, szczególnie powinniśmy zaglądnąć do trzech działów:

• Dział II —  tam znajdziemy informacje, kto może dysponować nieruchomością na mocy udzielonych mu pełnomocnictw notarialnych i czy wszystkie sprawy spadkowe zostały już uregulowane w przypadku śmierci właściciela gruntu.
• Dział III — prezentuje informacje o obciążeniu nieruchomości prawami osób trzecich, np. dożywociem.
• Dział IV —  określający zobowiązania poprzednich właścicieli lub dewelopera do danej hipoteki.

Po dokonaniu analizy w odpowiedniej księdze nieruchomości i zebraniu potrzebnych przez nas informacji na temat zadłużenia danej nieruchomości możemy mieć pewność, że zebrana przez nas dokumentacja jest wystarczająca. Ma to związek z tym, iż księgę wieczystą należy traktować jako zbiór obecnie obowiązujących informacji. Kiedy natkniemy się w niej na wpisy, które zostały wykreślone, możemy mieć pewność, iż one już nas nie obowiązują.

Kiedy sprawdzimy dogłębnie księgę, w wydziale wieczystoksięgowym każdego sądu warto sprawdzić, czy nasza nieruchomość nie została wpisana do hipoteki — wtedy wierzyciel uzyska zaspokojenie swoich wierzytelności z tytułu, tylko do wysokości wartości tej nieruchomości. Dalsza odpowiedzialność jest ograniczona, gdyż wartość spadku to tylko wartość tej nieruchomości.

Uwaga: niektóre nieruchomości nie mają założonej księgi wieczystej. Sytuacja ta może mieć miejsce przy nabywaniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Wtedy najlepszym i jedynym rozwiązaniem jest złożenie wniosku do administracji spółdzielni z prośbą: o wystawienie formalnego zaświadczenia o stanie zadłużenia lokalu. Otrzymując dokument ze spółdzielni, będziemy mieć pewność, czy na danej nieruchomości nie ciąży zadłużenie lub nie jest prowadzona egzekucja komornicza.  Kiedy otrzymamy taki dokument ze spółdzielni, będziemy mieli pewność czy nieruchomość, jaką otrzymaliśmy, jest zadłużona, i czy nie jest prowadzona tzw. egzekucja komornicza, o której wcześniej nie wiedzieliśmy.

Może też zdarzyć się sytuacja, kiedy nie wiemy, co dokładnie wchodzi w skład masy spadkowej. Wtedy najlepszym rozwiązaniem jest złożenie wniosku w sądzie o wykonanie spisu inwentarza po zmarłym. Postępowanie może trochę potrwać, ponieważ spis wykonuje komornik na zlecenie sądu. Dodatkowo trzeba będzie za taką usługę zapłacić — wniosek o zabezpieczenie spadku i sporządzenie spisu inwentarza wynosi 400 zł. Powołanie biegłego sądowego również musimy wliczyć w koszty, jeśli spadek dotyczy nieruchomości.

Zdarzają się przypadki, kiedy o zadłużonym spadku dowiadujemy się po upływie obowiązujących nas sześciu miesięcy. Wtedy, jeżeli chcemy się zrzec takiego spadku, musimy niezwłocznie zwrócić się do sądu o przywrócenie nam „terminu zrzeczenia się spadku”. Dobrze do takich sprawach zatrudnić adwokata/pełnomocnika, który jest specjalistą od tego rodzaju procesów. Kiedy już sąd przywróci nam termin, należy niezwłocznie udać się do kancelarii notarialnej, gdzie dokonamy podpisu pod aktem zrzeczenia się zadłużonego spadu. W tym momencie sprawa jest dla nas zakończona.

Sprawy spadkowe, zwłaszcza jeżeli obejmują zadłużenie, kosztują — zarówno nasze portfele, jak i zdrowie. Trzeba przygotować się na różne ewentualności, by potem nie być zaskoczonym. A im bardziej będziemy zorientowani w sprawach spadkowych, tym lepiej i szybciej przebrniemy przez cały proces, unikając niepotrzebnego stresu w trakcie prowadzonych działań.

Treści zamieszczone na blogu ImmoBooking mają charakter wyłącznie informacyjny lub reklamowy i nie stanowią porady  prawnej, inwestycyjnej lub podatkowej. Informacje zawarte na blogu mogą nie uwzględniać wszystkich aspektów istotnych dla danego zagadnienia oraz mogą wyrażać indywidualną opinię właściciela serwisu. Jednocześnie informujemy, że materiały zamieszczone w serwisie stanowią utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.